Bunlar insan beyni üçün təhlükəlidir

Bunlar insan beyni üçün təhlükəlidir - ARAŞDIRMA

07:40 - 15 Fevral 2025

Alimlər araşdırma apararaq qısa videoların insan orqanizminə necə təsir etdiyini müəyyən ediblər. Nəticələr qorxuludur.

Bu yaxınlarda alimlər TikTok, YouTube və ya Instagram kimi platformalardakı qısa videoların insan beyninə təsirini üzə çıxaran heyrətamiz araşdırma aparıblar.

Manset.az xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, onlar müəyyən ediblər ki, yüksək səviyyəli qısa video asılılığı olan insanlar beynin emosional tənzimləmə ilə əlaqəli bölgələrində aktivliyin artdığını göstərirlər. Üstəlik, belə istifadəçilərin orbitofrontal qabıq və beyincik kimi sahələrdə struktur dəyişiklikləri olduğu aşkar edilib.

Qısa formalı video asılılığı fərdiləşdirilmiş video məzmunun məcburi və nəzarətsiz istehlakı ilə xarakterizə olunur. Bu davranış modeli yuxunun, emosional tənzimləmənin, diqqət və yaddaşın pozulması da daxil olmaqla mənfi fiziki, psixoloji və sosial nəticələrlə əlaqələndirilir.

Qısa videoların sürətli templi və stimullaşdırıcı xarakteri daha mürəkkəb və mənalı tapşırıqlara diqqəti cəmləmək qabiliyyətinin azalmasına kömək edə və onların istifadəçilərin koqnitiv və emosional sağlamlığına uzunmüddətli təsiri ilə bağlı narahatlıqları artıra bilər.

Çinin Tyantsin Universitetinin mütəxəssisləri əsaslı araşdırma aparıblar. Onların məqsədi qısa videolara aludəçiliyin beyni necə dəyişdirə biləcəyini öyrənmək, həmçinin bu cür davranışlara həssaslığa təsir edə biləcək genləri müəyyən etmək olub.

Bundan əlavə, tədqiqatçılar özümüzü sosial mediada baxdığımız insanlarla müqayisə edərkən mənfi emosiyaları artıran paxıllıq kimi şəxsiyyət xüsusiyyətlərinin təsirini araşdırıblar.

Araşdırmada mütəmadi olaraq qısa video platformalarından istifadə edən 17-30 yaş arası 111 tələbə iştirak edib. İştirakçılar, nəticələrin xüsusi olaraq bu cür videolara baxmağın təsirləri ilə əlaqəli olmasını təmin etmək üçün nevroloji və ya psixi pozğunluğu olanlar istisna olmaqla, diqqətlə seçilib.

Qısa video asılılığının sinir aspektləri yüksək keyfiyyətli MRT beyin görüntüləməsindən istifadə edərək araşdırılıb. Bu məlumatlar iki əsas aspektə dair fikirlər təqdim edib: boz maddənin həcmi kimi beyindəki struktur dəyişiklikləri və müəyyən bir bölgədə sinir fəaliyyətinin sinxronizasiyasını ölçən regional homojenlik də daxil olmaqla funksional fəaliyyət. Elm adamları daha sonra bu məlumatları təhlil edərək subyektlərin beyinlərindəki struktur və funksional dəyişiklikləri öyrəniblər.

Struktur olaraq, onlar orbitofrontal qabıq və beyincikdə, qərar qəbul etmə və emosional tənzimləmə ilə əlaqəli sahələrdə artan boz maddə həcmini göstəriblər. Bu artım kompulsiv davranışın mümkün artımını göstərir.

Araşdırma əsasında məlum olub ki, qısa videolara baxmaq subyektlərin yuxu keyfiyyətini 30 faiz azaldır. İştirakçıların yarısında xroniki yuxusuzluq yaranıb. Ümumiyyətlə, yuxuya getmə vaxtı 40 faiz artıb.

Bundan əlavə, əgər əvvəllər istifadəçilər 2,5 dəqiqə diqqətlərini cəmləyə bilirdilərsə, qısa videolara baxdıqdan sonra cəmi 47 saniyə olub. Araşdırma iştirakçılarının əksəriyyəti narahatlıq inkişaf etdirib və ümumi miqdarın yarısı depressiya üçün dərman müalicəsinə ehtiyac duyub.