Universitetlərin şəhər mərkəzindən köçürülməsi ilə bağlı MÜHÜM AÇIQLAMA Manset.az

Universitetlərin şəhər mərkəzindən köçürülməsi ilə bağlı MÜHÜM AÇIQLAMA

18:40 - 2 Fevral 2025

Son vaxtlar Azərbaycanda universitetlərin Bakının mərkəzindən kənara köçürülməsi məsələsi geniş müzakirə olunur. Bu təşəbbüsün əsas məqsədi şəhərdaxili nəqliyyat problemlərini azaltmaq və tələbələrin sosial həyatını yaxşılaşdırmaqdır.

Manset.az Musavat.com-a istinadən xəbər verir ki, ekspertlər qeyd edirlər ki, Bakıdakı bəzi universitetlər, məsələn, Dillər Universiteti, İqtisad Universiteti, Slavyan Universiteti və Pedaqoji Universitetin şəhərdən kənara, məsələn, Sumqayıt, Abşeron, Saray və Ceyranbatan ərazilərinə köçürülməsi məqsədəuyğundur. Bildirilir ki, bu addım həm də Bakıətrafı ərazilərin inkişafına təkan verə bilər.

Qeyd edək ki, Nazirlər Kabinetinin 2023-cü il üzrə fəaliyyəti haqqında hesabatında bildirilib ki, hər hansı ali təhsil müəssisəsinin bir bölgədən digərinə köçürülməsi üçün yeni bölgədə müvafiq maddi-texniki baza və infrastruktur yaradılmalıdır ki, bu da böyük maliyyə vəsaiti tələb edir. Eyni zamanda, "Azərbaycan Respublikasının 2022-2026-cı illərdə sosial-iqtisadi inkişaf Strategiyası"nda universitetlərin köçürülməsi ilə bağlı tədbirlər nəzərdə tutulmayıb.

Beləliklə, universitetlərin şəhər mərkəzindən kənara köçürülməsi məsələsi müxtəlif səviyyələrdə müzakirə olunsa da, bu istiqamətdə konkret addımların atılması üçün hələlik rəsmi qərarlar mövcud deyil.

Mövzu ilə bağlı təhsil eksperti Kamran Əsədovun fikrincə, universitetlərin şəhər mərkəzindən kənar ərazilərə köçürülməsi bir çox müsbət və mənfi nəticələr doğura bilər.

"Dünyanın bir çox ölkəsində universitetlər mərkəzi hissədən kənarda yerləşdirilir. Məsələn, ABŞ-ın ən nüfuzlu universitetlərindən biri olan Stanford (Kaliforniya) şəhərdən kənarda, böyük bir kampus şəklində qurulub. Eyni model Harvard və MIT kimi universitetlərdə də müşahidə edilir. Böyük Britaniyada Kembric və Oksford universitetləri şəhərin mərkəzi ilə yanaşı, kənar bölgələrdə də geniş kampuslara malikdir.

Bu təcrübənin əsas məqsədi tələbələr üçün geniş tədris və tədqiqat mühiti yaratmaq, yaşayış və nəqliyyat xərclərini optimallaşdırmaq, şəhər mərkəzində nəqliyyat yükünü azaltmaq, tələbələri daha sakit və akademik mühitdə cəmləşdirməkdir.

Bəs, Azərbaycan reallığında tətbiq edilsə, nə baş verər?

- Nəqliyyat və şəhər infrastrukturu yüngülləşər. Bakı şəhərində 40-dan çox ali təhsil müəssisəsi var və tələbələrin böyük hissəsi şəhərin mərkəzinə yönəlir. Bakı Nəqliyyat Agentliyinin məlumatına görə, səhər saatlarında ictimai nəqliyyatda sıxlığın 30-40%-ni tələbələr təşkil edir. Universitetlərin şəhərdən kənara köçürülməsi bu yükü azalda bilər.

- Kampus modeli formalaşa bilər. Hazırda Bakıda universitetlərin əksəriyyəti ayrı-ayrı binalarda fəaliyyət göstərir və tələbələr üçün geniş sosial, akademik və tədqiqat imkanları məhduddur. Şəhər kənarında universitet şəhərciklərinin yaradılması tələbələr üçün daha müasir, elmi və texnoloji imkanları olan geniş kampus mühiti formalaşdıra bilər.

- Yaşayış və kirayə qiymətləri optimallaşar. Bakıda tələbələrin kirayə mənzil problemi böyükdür. Şəhər mərkəzində kirayə qiymətləri 500-1000 manat arasında dəyişir və bu, çoxları üçün çətinlik yaradır. Universitetlər şəhərdən kənara köçürülsə, tələbə yataqxanalarının tikilməsi və daha ucuz yaşayış imkanlarının yaradılması mümkün ola bilər.

- İqtisadi canlanma və yeni inkişaf zonaları yarana bilər. Universitetlərin şəhərdən kənara köçürülməsi həmin ərazilərin inkişafına səbəb ola bilər. Məsələn, Türkiyədə ODTÜ (Orta Doğu Texniki Universiteti) və Bilkent Universiteti şəhər kənarında yerləşir, bu bölgələr elmi və texnoloji mərkəzlərə çevrilib. Eyni proses Azərbaycanda da baş verə bilər.

Mümkün problemlər isə aşağıdakılar ola bilər:

- İlk dövrlərdə nəqliyyat və infrastruktur problemi yarana bilər. Universitetlərin şəhərdən kənara köçürülməsi üçün müvafiq nəqliyyat marşrutları və tələbələr üçün uyğun şərait yaradılmalıdır. Əks halda, universitetlər şəhər mərkəzindən uzaqlaşsa da, tələbələr üçün ciddi çətinliklər yarana bilər.

- Sosial həyat zəifləyə bilər. Hazırda tələbələr universitetlərdən sonra şəhərin müxtəlif sosial məkanlarında vaxt keçirirlər. Universitetlərin şəhərdən kənara köçürülməsi bu imkanı azalda bilər və tələbələrin sosiallaşması zəifləyə bilər.

- Bəzi universitetlər üçün uyğun olmaya bilər. Xüsusilə, humanitar və sosial elmlər sahəsində fəaliyyət göstərən universitetlər üçün şəhər mərkəzində yerləşmək daha əlverişli ola bilər. Diplomatiya, beynəlxalq münasibətlər və biznes sahələri üzrə təhsil alan tələbələr üçün mərkəzdə olmaq müəyyən üstünlüklər yaradır.

Beləliklə, universitetlərin şəhərdən kənara köçürülməsi nəqliyyat yükünü azalda, tələbələr üçün daha geniş kampus imkanları yarada və şəhərdən kənar iqtisadi inkişafı sürətləndirə bilər. Lakin bu, yaxşı planlaşdırılmalı, nəqliyyat və sosial infrastruktur düzgün qurulmalıdır. Əgər kampus universitet modeli yaradılmasa, tələbələr üçün əlavə çətinliklər meydana çıxa bilər.

Düzgün planlaşdırılarsa, bu addım həm Bakının yükünü azaldar, həm də universitetlər üçün yeni inkişaf perspektivləri açar", - ekspert qeyd edib.