Rusiya, Çin və İran Moskvada nüvə görüşü keçirəcək Manset.az

Rusiya, Çin və İran Moskvada nüvə görüşü keçirəcək

13:23 - 7 Aprel 2025

Aprelin 7-8-də Moskvada Rusiya, Çin və İran arasında İranın nüvə proqramı üzrə üçtərəfli məsləhətləşmələr keçiriləcək.

Manset.az xəbər verir ki, bu barədə İslam Respublikası Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi İsmail Baqai məlumat verib.

“Bu gün və ya sabah Moskvada daha bir üçtərəfli görüş keçiriləcək, orada Çin, Rusiya və İran nüvə problemi ilə bağlı müxtəlif aspektləri, Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planını və BMT Təhlükəsizlik Şurasının 2231 saylı qətnaməsini müzakirə edəcək”.

Martın 14-də Pekində Rusiya, Çin və İran xarici işlər nazirlərinin müavinləri səviyyəsində nüvə məsələləri üzrə məsləhətləşmələr keçirilib. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin görüşün yekunlarına dair verdiyi məlumata görə, tərəflər öz səylərini Tehranın nüvə enerjisindən qanuni şəkildə istifadə etmə hüququnu nəzərə alaraq, İranın nüvə proqramı ilə bağlı Qərbin qərəzlərini aradan qaldıraca davamlı danışıqlar həllinə yönəltmək barədə razılığa gəliblər.

İranın nüvə problemi

2015-ci ildə İran, İngiltərə, Almaniya, Çin, Rusiya, ABŞ və Fransa Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planını (JCPOA) imzalayıb və 2002-ci ildə Qərbin Tehranın nüvə silahı hazırlamaqda ittihamları ilə başlayan böhrana son qoyub. Bununla belə, 2018-ci ildə ABŞ prezidenti Donald Tramp JCPOA-dan çıxdığını elan etdi və ABŞ-ın İrana qarşı bütün sanksiyalarını bərpa etdi.

Buna cavab olaraq, 2020-ci ildə İran JCPOA çərçivəsində öhdəliklərini azaldacağını və MAQATE müfəttişlərinin çıxışını məhdudlaşdıracağını açıqladı. 2021-2022-ci illərdə Vyanada keçirilən nüvə sazişinin bərpası üzrə danışıqlar nəticəsiz başa çatıb. 2025-ci ildə Ağ Evə qayıdan Tramp İrana qarşı maksimum təzyiq siyasətini yeniləyən sərəncam imzalayıb və Tehranın Vaşinqtonla yeni razılaşmaya razı olmadığı təqdirdə hərbi güc tətbiq edəcəyi ilə hədələyib.

Martın 7-də Tramp İranın ali dini lideri Ayətullah Əli Xameneiyə nüvə proqramı ilə bağlı danışıqların aparılması təklifi ilə mesaj göndərdiyini açıqlayıb. Tehran ABŞ-ilə birbaşa dialoqdan imtina etdi, lakin danışıqların vasitəçilər vasitəsilə davam etdirilməsinə icazə verdi.

Martın 30-da Tramp nüvə danışıqlarının nəticəsiz qalacağı təqdirdə iki həftə ərzində İrana əlavə rüsumlar tətbiq edəcəyini bildirib. O, həmçinin sazişdən tamamilə imtina ediləcəyi təqdirdə İslam Respublikasını görünməmiş bombardmanlarla hədələyib. Cavabında Xamneyi qeyd edib ki, o, ABŞ-ın hərbi müdaxiləsi ehtimalına inanmır, lakin xəbərdarlıq edib ki, Vaşinqtonun İranda iğtişaş törətmək cəhdinə qəti cavab veriləcək.

Oktyabrın 18-də Qərb ölkələri BMT Təhlükəsizlik Şurasının Tehrana qarşı sanksiyalarını avtomatik bərpa edəcək snapback mexanizmini işə sala biləcək. Xamneyinin 2003-cü ildə verdiyi fərmanla ölkənin nüvə silahının inkişafı rəsmən qadağan olunsa da, İran bu baş verəcəyi təqdirdə Nüvə Silahlarının Yayılmaması Müqaviləsindən çıxacağını bildirib.